۱۳۹۳ آذر ۵, چهارشنبه

نامەی چالاکانی مافی ژنان لە رۆژهەلاتی کوردستانەوە بۆ کانتۆنی جەزیرە سەبارەت بە یاسای پشتیوانی ژنان

بۆ هاوسه‌رۆکانی به‌رێوه‌به‌ری خۆسه‌ری دیموکراتی کانتۆنی جه‌زیره‌، خاتوو هه‌دیه‌ یوسف و به‌رێز حه‌میدی ده‌هام ئه‌لعاسی
ئێمه‌ ژنانی کورد خه‌باتی هاونیشتمانانی خۆمان له‌ ڕۆژئاوا ده‌بینین و ده‌بیستین، سه‌ری ڕێز بۆ ئه‌و هه‌موو تێکۆشانه‌ و گیانبه‌ختکردنانه‌ داده‌نێین که‌ ڕۆژانه‌ له‌ پێناو که‌رامه‌تی مرۆڤایه‌تی حه‌ماسه‌ ده‌خۆڵقێنن، شانازیتان پێوه‌ ده‌که‌ین و پاڵپشتیتان لێ ده‌که‌ین.
ئێوه‌ سه‌ڵماندوتانه‌ که‌ ئه‌گه‌ر هاوسه‌نگه‌ر له‌ سه‌نگه‌ره‌کانی به‌رخۆدان نیشتیمان ده‌پارێزن، هاوشانیش له‌ ئیداره‌ی سیاسی حکوومه‌ت به‌رێه‌وه‌ ده‌به‌ن و هاوسه‌نگ له‌ کۆمه‌ڵگاش رۆل ده‌بینن. ئه‌مه‌ لاپه‌ره‌یه‌کی نوێ له‌ مێژووی ژنانی رۆژهه‌لاتی ناوه‌راسته‌ که‌ ساڵیانی ساڵه‌ نابینرێن و ته‌نیا بۆ ئامانجی تایبه‌ت به‌کاریان دێنن.
ئێوه‌ به‌ ئیراده‌ی ئاسنگینتان ڕیگه‌تان نه‌داوه‌ هێزی جه‌هڵ داگیرتان بکات و وه‌ک کۆیله‌ مامه‌له‌تان له‌گه‌ڵ بکات. ئێوه‌ مێژوو به‌ تێکۆشانێک ده‌نووسن که‌ جیهان به‌ ده‌گمه‌ن بینیویه‌ و ڕۆژهه‌ڵاتی ناوین ئاسته‌مه‌ که‌ به‌و رێگایه‌دا رۆیشتبێت. رێگاتان ئه‌وه‌نده‌ مه‌زه‌نه‌ و جێی هه‌نگاوه‌کانتان ئه‌وه‌نده‌ به‌هێزه که‌ نه‌ ته‌نیا ئێمه‌ی کورد که‌ هه‌ر ئازادیخوازێ له‌ جیهان بۆتان دێته‌ ده‌نگ. تێکۆشان و بیرۆکه‌ی یه‌کسانی خوازتان جمووجۆلیه‌کی له‌ بیرۆکه‌کان خستووه‌ که‌ هه‌ر جوولانه‌وه‌یه‌ بێ رۆڵی کاریگه‌ری ژنان کاریگه‌ر نابێت.
له‌سه‌ره‌تای مژداری 2014 هه‌واڵی واژۆکردنی یاسای تایبه‌ت به‌ ژنان له‌ کانتۆنی جه‌زیره‌ بڵاوبووه‌ته‌وه‌ که‌ سرنجی چالاکانی ژنی به‌ خۆی راکێشاوه‌. باوه‌رمان هه‌یه‌ که‌ برواتان وایە دیموکراسی به‌ ره‌خنه‌ گرتن و ره‌خنه‌ قه‌بوول کردن مه‌شق ده‌کرێت. ئێمه‌ ژنانی کورد که‌ باوه‌رمان به‌ ماف و ئه‌رکی یه‌کسان هه‌یه‌ به‌ ئه‌رکی خۆمان ده‌زانین وێرای سپاس و ده‌سخۆشی بۆ دانانی ئه‌م یاسا تایبه‌ته‌ چه‌ند ره‌خنه‌یه‌ک له‌م یاسایه‌دا بگرین و داوا بکه‌ین پێداچوونه‌وه‌یه‌کی پێدا بکه‌ن.
وه‌ک ئه‌ه‌ی که‌ خۆتان له‌ ده‌قی یاساکه‌یدا ئاماژه‌تان پێکردووه‌ مافه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌کانی ژنانی دابینکردووه‌ ئه‌گه‌ر جێبه‌جێ بکرێت هه‌نگاوێکی باش بۆ نه‌مانی ئاپارتایدی ره‌گه‌زی و گه‌یشتن به‌ مافی یه‌کسانی داده‌نێت. ئێمه‌ ره‌خنه‌یه‌کی جدیمان له‌ ماده‌کانی 14 و 18 هه‌یه‌ و تێبینیه‌کی بچووک له‌سه‌ر ماده‌ی 29.
ماده‌ی 14 ئاماژه‌ ده‌کات هه‌ردوولا مافی جیابوونه‌وه‌یان هه‌یه‌ و نابێ جیابوونه‌وه‌ به‌ ئیراده‌ی ته‌ک لایه‌نه‌ بێت.
له‌م به‌نده‌ یاساییه‌ وێرای ئه‌وه‌ی مافی یه‌کسان بۆ ژن و پیاو دانراوه‌ به‌لام ئه‌وه‌ی که‌ جیابوونه‌وه‌ ده‌بێ به‌ خواستی هه‌ر دوو لایه‌ن بێت، جێی پرسیار و گله‌ییه‌. ئاخۆ ده‌بێ ئاکامی ئه‌و ژیانه‌ زۆره‌ملیه‌ چی بێت و مافی ئه‌و لایه‌نه‌ که‌ نایه‌وێ ئه‌و ژیانه‌ ئیدامه‌ بدا چی به‌سه‌ر دێت؟! کام دێری یاسایی له‌ مافی ئه‌و لایه‌نه‌ پاڵپشتی ده‌کات؟! درێژە پێدانی ژیانی زۆره‌مڵی له‌ کام پره‌نسیپی سه‌ره‌کی ئاماژه‌ی پێ کراوه‌؟!پێوه‌ره‌کانی ژیانی ئازاد له‌ کوێی ئه‌م یاسایه‌دا خۆی ده‌نوێنێ؟!
ماده‌ی 18 ئاماژه‌ به‌ سپاندنی سزای توند له‌ سه‌ر ئه‌نجامدانی خیانه‌تی هاوسه‌ری به‌ یه‌کسانی بۆ هه‌ر دوولا ده‌کات. ئێمه‌ به‌و باوه‌ره‌داین که‌ یاسا نابێ له‌ بواری جه‌سته‌ و په‌یوه‌ندی تاکه‌کان ده‌ستێوه‌ردان بکات و ئه‌گه‌ر که‌سێ گومانی خه‌یانی هاوسه‌ری هه‌یه‌ خۆی ده‌بێ بریار بدات ئایا دەیەوێ درێژە بەو ژیانە هاوبەشە بدات یا نا؟ جا ئه‌گه‌ر ماده‌ی 14 پێداچوونه‌وه‌ی پێ بکرێت ئه‌توانێ مافی جیابوونه‌وه‌که‌ی به‌کاربێنێت نه‌ شتێ زیاتر و نه‌ ئه‌وه‌ی که‌ سزای بۆ دیاری بکرێت ئه‌ویش سزای توند به‌ سنوورێکی دیاری نه‌کراو.
سه‌باره‌ت به‌ ماده‌ی 29 باشتر وایه‌ دارایی لایه‌نه‌ به‌رامبه‌ره‌کان دوای جیابوونه‌وه‌ به‌ یه‌کسانی دابه‌ش بکرێت، ئێمه‌ باوه‌رمان به‌ ماڤ و ئه‌رکی یه‌کسان هه‌یه‌. ژن ئه‌گه‌ر شتێکی بۆ ژیانی هاوبه‌ش خه‌رج کردبێت ئه‌رکی خۆی به‌جێهێناوه‌ نه‌ک شتێ که‌ ده‌بێ پێی بدرێته‌وه‌.
ئێستا که‌ ژنانی کورد له‌ ڕۆژئاوا سه‌ڵماندوویانه‌ که‌ بۆ گه‌یشتن به‌ کۆمه‌ڵگای ئازاد و دیمۆکرات ئه‌و په‌ره‌ی هێزیان به‌کار دێنن و به‌ یاسایه‌کی پێشکه‌وتوو که‌ رێز له‌ کرامه‌تی مرۆڤایه‌تی ده‌گرێت ئەوەیان زیاتر سەلماندوە، کەواتە نابێ چه‌ن خالی لاواز سیمای بشێوێنێت.
ئێمه‌ وه‌ک هاونیشتیمانانتان له‌ به‌شێکیتری کوردستان داوا ده‌که‌ین که‌ ئاورێ له‌ ماده‌کانی 14، 18و29 بده‌نه‌وه‌ تا هاوسه‌نگی ماده‌کانی تر ئیراده‌ی یه‌کسانی خوازتان له‌ پێناو که‌رامه‌تی مرۆڤایه‌تی دابین بکات.
هەروەها لە خالی 2 دا بە گشتی ئاماژەتان بە مافی ژنان کردوە بەلام ئێمە پێمان وایە «مافی خوێندن» تایبەتمەندییەکی بالای هەیە و پێویستە لە خالێکی جیاوازدا ئاماژەی پێ بدرێ و جەختی لەسەر بکرێت.
پێشنیاری ئێمە بۆ مادەی14 ئەمەیە: مافی جیابوونەوە مافی هەردوولایە و هەر کام لە هاوسەران دەتوانن داخوازی تەلاق پێشکەش بە دادگا بکەن.
هەروەها پێمان وایە مادەی 18 یا بیسرنەوە یا نابێ وشەی سزای توندی تێدا بێ. ئەگەر هەر ئیسرارتان لەسەر سزادانی خەیانەتی هاوسەری هەیە، تکایە چاوێک لە سزای ولاتانی رۆژئاوایی بکەن. بۆ نموونە لە ئەمریکا ئەگەر هاوسەرێک بە بەلگە بیسەلمێنێ هاوسەرەکەی خەیانەت دەکات، لە ئەگەری بریاری جیابوونەوەدا، دادگا تەواوی مال و موناتی ژیانی هاوبەش دەدا بەو هاوسەرە سەلمێنەرە.
به‌و هیوایه‌ی که‌ تێکۆشانی یه‌کسانی خواز و دیموکراتتان نموونه‌یه‌کی به‌رچاو بۆ چالاکان و پارته‌ سیاسییه‌کان و ده‌وڵه‌ته‌کانی ناوچه‌که‌ به‌ تایبه‌ت کوردستان بێت چونکا تا ژن ئازاد نه‌بێت کۆمه‌ڵگا ئازاد نابێت.

  1. مەهین شوکرۆللاپوور
  2. ئەفسانە بەهەشتیزادە
  3. ناهید موکری
  4. سەحەر دیناروەند
  5. فەرزانە جەلالی
  6. نەرمین بەهەشتیزادە
  7. شەهلا دەباخی
  8. رۆئیا تلوعی
  9. ئاڤا ئەنوەری
  10. سەبری بەهمەنی
  11. رووناک فەرەهمەند
  12. لەیلا محەمەدی
  13. زۆیا رۆژ
  14. نادیا پەرهوون
  15. هیوا خدری
  16. سارا پێلتۆنێن
  17. مەهران ئەعزەمی
  18. فەریبا محمەمەدی
  19. کەنێرە هەورامی
  20. گولالە سەمیعی
  21. فریشتە گولپەروەر
  22. ئاگرین ئاتوور
  23. فەریبا قازی
  24. شیلا محەمەدیان
  25. عیسمەت سوفیا
  26. کوێستان عومەرزادە
  27. بەیانە ئیسلام پەنا
  28. مینا لبادی
  29. پەخشان عەزیزی
  30. سارا شەرارە شەمامی
  31. جینا تووتاغاجی
  32. سەحەر ئەکبەری
  33. کەژال بلووری
  34. تووبا ئەلیاسی
  35. ئەسمەر میعماری
  36. رۆژا حسێن پەناهی
  37. گولبەهار شەریفی
  38. کانی کەریمیان
  39. چەمەن حەداد
  40. مریەم فەتحی
  41. ئازیتا بەهرامی
  42. کوێستان هۆمەیلی
  43. سرگول کاتوورانی
  44. لەیلا سەقزی
  45. شکۆفە قوبادی
  46. سەیران حسێن پەناهی
  47. سنوور یونسی
  48. شاین مەحموودی
  49. کوێستان داوودی
  50. فەراسەت سالحی
  51. فەریدە رەزایی
  52. ژیلا گولعەنبەر
  53. گەلاوێژ رۆستەمی
  54. مەهاباد عەزیزی
  55. سۆما نەبەوی
  56. ئەسرین زەمانی
  57. گلالە سەعید
  58. نافعە مورادی
  59. شلێر باپیری
  60. ئازەر تاهیرئابادی
  61. بەیان مەحموودی
  62. هەلالە رەشیدی


--------
ئەم نامە لە لایەن خاتوو پەخشان عەزیزی راستەوخۆ گەیاندرا بەرپرسانی کانتۆن و پێشوازی لێ کراوە.

ژنی رۆژهەلات لە کوێی پرۆژەی رۆژهەلات میحوەریدایە؟

بابەتێک کە لە سمیناری رۆژهەلات میحوەری هەولێر پێشکەش کرا

۱۳۹۳ آبان ۲۵, یکشنبه

نامه‌یه‌كی كراوه‌ بۆ به‌ڕێز: مەلا كامران عەلی خواڕه‌حم


نامە کراوەکەتانمان بۆ بەرێز سالح موسلیم‌مان لە سایتەکاندا خوێندەوە و وەک ژنانی ڕۆژهەلات و بەشێک لە کوردستان بە ئەرکی سەرشانی خۆمان دەزانین وڵامی ئیوە و کەسانێک کە وەک ئێوە بیردەکەنەوە بدەینەوە، چونکە ئەگەرچی نامەکەی جەنابت ڕووی لە هەڤال سالح موسلیم‌ە بەڵام پێوەندی بە ژن و مافی ژنی کورد ولاتەکەمانەوە هەیە.
سەرەتا نووسیوتە "یه‌كه‌م مامۆستایه‌كی ئاینی بووی كه‌ دژایه‌تی خۆت بۆ هه‌ڵوێستی گروپه ئیسلامیه‌كان و به ‌تایبه‌تیش به‌ره‌ی نه‌سره‌ ده‌ربڕی، هه‌روه‌ها یه‌كه‌م مامۆستایه‌كی ئاینی بووی كه دژایه‌تی خۆت ده‌ربڕی كه‌ هه‌ر كوردێك له ‌شه‌ڕی دژی كوردستانی ڕۆژئاوا بكوژرێت پێی ناوترێت شه‌هید و سته‌مكاره". پێویستە بۆ ئەو واقع‌بینییە و نەتەوەیی‌بوونە دەست‌خۆشیت لێ بکەین. هەر بۆیە چاوەروانین کە زۆر واقعبینانە سەیری پرسەکانی تریش بکەن.ئێمە ۳۵ سالە لە ئێران ئەزموونی "داعشی شیعە"مان هەیە کە دەسەڵاتی بە دەستەوە گرتوە و ئەوەی داعش دەیکا بە خەلکی ئێران و بە تایبەت بە ژن و بە نەتەوەکانی ئێرانی و کوردی کرد. ئەو کات ئینتەرنێت و سۆشیال‌میدیا نەبوو تا وەک ئیمرۆ ڕوالەتی ڕەشی جەنایەتی مەزهەبی خێرا نیشانی دونیا بدرێ.
لە ڕوانگەی ئێمە ژنانەوە ئایین شتێکە تایبەت بە تاکەکان، بەڵام ئەزموونی ئێران و جیهان نیشانی داوە هەر کات ئایین تێکەڵاوی سیاسەت و هەوڵ بۆ گرتنی دەسەڵاتی سیاسی بووە، هەم سیاسەتی تێک داوە و هەم ژیانی تاک شێواوە و هەم رواڵەتی ئایین ڕووشاوە. نمونەی بەرچاومان حکوومەتی ئێرانە کە وەک شێرپەنجەیەک کەوتۆتە ڕۆژهەڵاتی ناوەراست و تێرۆریزمی پەرە پێداوە و باوی کردوە. ئایا پێت وا نیە حکوومەتی مەلایانی شیعە کە خۆیان بە "وەلی ئەمر"ی موسڵمانانی جیهان دەزانن، هۆکارێکە بۆ شکل گرتنی داعش بۆ دامەزراندنی هەمان دەسەڵاتی سیاسی سۆننە؟
بۆ ئاگاداریت، ئامارەکانی ناوخودی کۆماری ئیسلامی ئێران باسی بێزار بوونی خەڵک لە ئایین دەکات و ئەوەی کە سەرەڕای ئیسلامی بوونی حکوومەت و یاسا لە ئێران، ئیستا نزیکەی نەود لە سەدی خەڵک نوێژ ناکەن و گرینگی بە تەکلیفە مەزهەبییەکان نادەن! سەروەت و سامان لە شاه و شازادەکانەوە گوێزراوە  بۆ مەلا و ئاغازادەکانیان و سفرەی خەڵک لە چاو کاتی پاشایەتیدا خالی‌تر بوو و ڕادەی هەژاری ڕووی لە بەرزی کرد. هەژاری لەو ڕادەیە کە دایک ناچار بووە لەشی بفرۆشێ بۆ ئەوە منداڵەکەی قاشێک شووتی لە ناو زبڵی دراوسێ نەخوات؟
ئەوە ئاکامی بە کردەوەی تێکەڵاویی ئایین و سیاسەتە، تکایە دنیایەکی خەیاڵیمان بۆ نەقش مەکەن کە گوایا ئەوانە هیچی ڕاستەقینە نین و ئەوەی ئیوە باسی دەکەن ڕاستەقینەیە. ئەمە ئەزموونی واقعی و بەرچاوی کۆمەڵایەتی و سیاسییە و حاشا هەڵناگرێت.
جەنابت هەرەشە لە هەڤال سالح موسلیم دەکەی و دەلێن: "ده‌ركردن و په‌روایز خستنی ئاین له ژیانی خه‌ڵكی له‌ بواری كۆمه‌ڵایه‌تی ئابووری و سیاسی... جگه‌ له‌وه‌ی هاوسۆزی و هاو خه‌می موسڵمانان و زانایانی ئاینی میلله‌ته‌كه‌ی خۆت له‌ ده‌ست ده‌ده‌یت، هیچ به‌رهه‌مێكی باشیشی نابێت و سه‌رئه‌نجام ده‌بێته‌ هۆی به‌هێزبوونی بزوتنه‌وه‌ ئیسلامیه‌كان و ئینتمایی ئاینی."
ئێمە پێمان وایە باشتر دەبێ چاوێک لە بەستێنەکانی بەدیهاتنی داعش و داعشی ئێرانی بکەی و سەرنجێکی بیروڕای گشتی بدەن. زۆر کەس موسڵمانن بەڵام لە خۆیان دەپرسن ئایا بە ڕاستی ئیسلام ئەوەیە کە داعش و مەلای ئێران دەیڵێن و دەیکەن؟ دڵنیا بە وڵامی ئەو پرسیارە لە بەرژەوەندی زانایانی ئایینیدا نیە. ئێمە پێمان وایە ئەم شەڕە خوێناویە سەرەتایەکە کە ئەگەرچی ئایین لە ناو نابات بەڵام دەیگێرێتەوە بۆ ئەو شوێنەی کە دەبوو ببێت و بە حورمەتەوە دانیشێ، واتە ناو دڵی ئەو تاکانەی کە هەڵیدەبژێرن نە پانتای سیاسی.
هەروەها جەنابت نووسیوتە: "ئیسلام پێویستی خه‌ڵكه‌ نه‌ك پێویستی به‌ خه‌ڵك بێت." دەبێ ئەوە بزاندرێت کە ئەگەر ئیسلام بێتە ناو پانتای سیاسی بە دڵنیایەوە ئیسلام و ئەوانەی ئیسلامیان بۆ مەبەستی دەسەڵاتداری بەکار هێناوە پێویستیان بە خەڵک دەبێ. هەروەک ئیستا کۆماری ئیسلامی ئێران لە کاتی هەر هەلبژاردنێک هەزاران فێل دەکات تا خەلک بێنە پای سندووقی دەنگدان و دەنگی بۆ بدەن!ئێوە ڕاست دەکەن کە ئایدیۆلۆژیای پ.ک.ک بێ ڕەخنە نیە، هەروا کە ئایدیۆلۆژیای ئایینی یان ئەوانی‌تر بێ ڕەخنە نین. منەتی ڕزگار کردنی ژنان لە زیندە بەچاڵێتی دەورانی جاهیلیەتی عەڕەب و دڵخۆش کردنیان بە نیوەی پێاو بوون، لەوانەیە ۱٤٠٠ سال لەمەوبەر ژنانی ڕازی کردبێ بەڵام ژنانی خوێندەوار و ئاگا و بە توانای ئیمرۆ مەحالە ئەوەتان لێ قبوول بکەن. بە خۆشییەوە ڕادەی خوێندەواری و ئاگایی ژنان لە هەر چوار پارچەی کوردستاندا ڕوو لە بەرز بوونێکی بەرچاوە. بۆ ئاگاداریت سەدان و هەزاران ژنە کوردی خوێندەوار و بە توانای کورد هەن کە لە ئیوە بەڕێزانی مامۆستای ئایینی زیاتر ئەگەر نەبن بە دڵنیاییەوە کەمتر نین. ژنی ئیمرۆ کە شان بە شانی پیاو ئابووری مالیش لە ئەستۆ دەگرێ، چۆن هەڵاواردنی وا قبوول دەکەن کە میراتی ژن نیوەی میراتی پیاو بێ، چونکە بە رەگەز ژنە؟ ژنان چۆن قبوول دەکەن لە بڕی پارەیەک بە ناوی مارەیی و شیربەها بفرۆشرێن لە کاتێکدا ژن مرۆڤە و کۆیلە نیە؟ هەرچەند ئیسلام کۆیلەتی قەدەخە نەکرد بەڵام ئایا ئێوە مامۆستایانی ئایینی ئاگاتان لەوە هەیە کە کۆیلەتی باوی نەماوە؟ ئایا ئێوە بێزار نین لە پیاوانی داعش کە ژنی کوردی دیل وەک کۆیلە دەفرۆشن و دەیانهەوێ کۆیلایەتی زیندوو کەنەوە؟
ئایا باشتر نیە کە ماموستایانی ئایینی لە جیاتی پێداگرتن لەسەر بە نزم زانینی ژنان، چاوێک بەو یاسا و ڕێسایانەدا بخشێنیتەوە و ئایدیۆلۆژی ئیسلام ئاپدەێت بکەن تا لەگەل جیهانی هاوچەرخدا بگونجێ؟
مەلا کامەرانی بەرێز، هەڕەشە لە هەڤاڵ ساڵح موسلیم و هاوسەرۆکەکانی تر مەکەن چونکە ئەگەر بگاتە ئەو ڕادەی کە مامۆستایانی ئایینی نەتەوەیی، پشت لە نەتەوەکەیان بکەن، ئەوە ئێمە ژنانی کوردین کە وەک خوشکانی کوبانی بەرگری لە وڵات و مافمان دەکەین.

ئیمزاکان:
دوکتۆر رۆئیا تلوعی، مامۆستای زانکۆ، ئەمریکا
شەهلا دەباغی، ماجستێر لە علوم ئینسانی و ئەدەب بە ڕوانگەی فێمینیستی، سوێد
دکتۆر رووناک فەرهەنگ، Specialist general medicin، سوێد
پینا هەورامانی، PhD candidat in International Human rights Law
سارا پێلتۆنێن، مامۆستای زمانی کوردی
چەمەن حەداد، چالاکی مافی ژنان
رۆزا حسێن پەناهی، چالاکی مەدەنی
کوێستان هۆمەیلی، bachelor of information technology, nursing and freelance interpreter
گولالە سەمیعی، ئەندامی شۆرای شاری ستاڤانگێر، نۆروێژ
تووبا ئەلیاسی، خاوەنی بروانامەی زانستە سیاسییەکان، نۆروێژ
پەخشان عەزیزی، لیسانسی یاریدەری کۆمەلایەتی، چالاکی ژنان
کەنیرە هەورامی، نێرس، ئۆستۆرالیا
سەحەر دیناروەند، لیسانسی کامپیوتێر، مەنەیجری فرۆشگە، بریتانیا
سووسون محەممەدخانی غیاسوەند، هەوالنێر، فەرانسە
تووران زەندی، چالاکی مافی ژنان
مینا لبادی ماجیستری بابەتی مندال و مێرمندال, چالاکی ژنان، سوێد
مەهران ئەعزەمی، لیسانسی مودیرییەتی بازرگانی، پسپۆری بەرنامە رێژی مالی و بانکداری، مۆدیر، کانادا
ئەسمەر میعماری، System developers، Computer Engineering، سوێد
سارا شەرارە شەمامی master student- health and social Informatics
شیلا محەمەدیان، بایۆلۆژیست، ئەمریکا
هایا هەورامی ماجیستری زانستی کۆمەلایەتی
لەیلا محەمەدی، راوێژکاری ئیدارەی کار، سوێد
ئەفسانەی بەهەشتیزادە، ماجیستەری رۆژنامەوانی
مەهین شوکروللا پوور، ماجیستری هونەر، چالاکی مافی ژنان، فەرانسە
فەریدە قوبادی، نێرس، چالاکی مافی ژنان، نۆروێژ
شلێر باپیری، رۆژنامەنووس و چالاکی مافی مرۆڤ
شکۆفە قوبادی، ماجیستر لە زانستی دەروونناسی کۆمەلایەتی، سوێد
ئاتینا ئەحمەدی، لیسانسی وەرزش
گەزیزە باپیری، چالاکی مەدەنی
دکتۆر سۆما فیعلەگەری، پزیشکی ددان، چالاکی مافی ژنان
ناهید موکری، چالاکی مافی ژنان







۱۳۹۳ آبان ۲۴, شنبه

کوردها بر دوراهی جنبش مسلحانە - غیر مسلحانە

کوردها بر دوراهی جنبش مسلحانە - غیر مسلحانە، رویا طلوعی

رؤيا طلوعی
احزاب کوردی شامل هر چهار کوملە و هر دو دمکرات - بجز پژاک - مدعی کنار گذاشتن اسلحە هستند اما جوانان ملحق شده را آموزش نظامی میدهند و سپس آنانرا بصورت مسلح در کمپ ها "برای روز مبادا" نگهداری میکنند. سؤال اینجاست کە این روز مبادا چه هنگام است؟ آیا منتظر تکرار عراقی دیگر و حملە آمریکا هستند یا منتظر یک انقلاب خشن و خونین دیگرند کە در صورت لزوم با نیروی مسلح بە داخل کشور بازگردند؟

advertisement@gooya.com 

ویژه خبرنامه گویا
قصد ندارم نوشتەام را با بازگویی مفصل تاریخ مبارزه کوردها طولانی کنم. تنها بدین بسنده میکنم کە سرزمینی بنام کوردستان در میان پنج کشور ایران، عراق، تورکیە، سوریە و ارمنستان تقسیم شدە است و بجز ارمنستان * در مابقی چهار کشور نامبرده، کوردها در مبارزە ای خونین و پرهزینە برای دستیابی بە حقوق سیاسی و مدنی خود درگیر بوده و هستند. مبارزە کوردها تاریخی طولانی دارد و نقطە عطف آن در کوردستان ایران به حدود شصت سال پیش و تلاش رهبر ملی کورد"قاضی محمد" برای کسب خودمختاری کوردها در قالب جمهوری خودمختار کوردستان برمیگردد. کوردها در آنهنگام بە تأسی از شرایط روزگار خود دست بە اسلحە بردند و این رسم تا به امروز به انحای مختلف باقی مانده است. واژە "پیشمرگ" نیز ابداع شده همان زمان است کە بدلیل اطلاق به فردی مبارز کە از جان خود برای آزادی مایە میگذارد، تقدس یافتە و حتی امروزه این تقدس، نفی و نقد جنبش مسلحانە را با اشکال و دردسر مواجه میسازد.
امروزه در زبان کوردی در مقابل اصطلاح "خەباتی شاخ" بە معنی جنبش کوه کە در برگیرنده همان جنبش مسلحانە است، اصطلاح "خەباتی مەدەنی" بە معنای جنبش مدنی کە مفهومی غیر مسلحانە دارد قد بر افراشتە است. از آنجا کە برسم عادت دیرینە ، هرگونە سیاسی بودن در قالب برداشتن اسلحە و جنگیدن در پناه کوههای سربلند کوردستان تفسیر شده است، جنبش مدنی و بدون خشونت از طرف کسانی، بویژە از طرف جوانان تازەکار، معادل نفی سیاست و سیاست زدایی مطلق تلقی میشود کە به باور من برداشتی کاملن اشتباه است. جنبش مدنی بە روشهای مسالمت آمیزتر و پرهیز از اسلحە، بە دنبال کسب همان حقوق سیاسی و مدنی و غیرە است کە در بیاننامە جهانی حقوق بشر قید شده است. آنان کە از شنیدن واژە "سیاسی" میهراسند، در واقع حاملین ترس نهادینە شده و آموختەای هستند کە در سی و دو سال اخیر جمهوری اسلامی بر جامعە سیطرە دادە است.
در حقیقت سردمداران نظام جمهوری اسلامی برای استیلای قدرت بلا منازع خود، ادبیات زبونی را رواج دادند کە فرد برای اثبات ضد انقلابی نبودن فعالیتهایش و مشمول محاربه و مجازات شدید واقع نشدن، مدام بایستی بە نفی سیاسی بودن خود پرداختە و دائمن در حال توجیه مدنی و قانونی بودن آنها باشد. بر همین مبنا واژە های حزب، تحزب، سیاست و سیاسی بودن به واژگانی ممنوع و رعب آور تبدیل شده کە آثار سؤ آن نە تنها در داخل کە بە ایرانیان خارج مرزهای ایران نیز تسری یافتە است. جالب این است کە این تلاشهای منزه طلبانه فعالان عرصەهای مختلف، در نهایت بیفرجام است و نظام و بریدگان جدید از نظام ، در هر حال بە فعالین کورد مظنون هستند.
همچنانکه اشاره کردم امروزه در جامعە کوردی اصطلاح جنبش مدنی در مقابل جنبش مسلحانە قد علم کرده و به بحثی جدی اما غیر قابل حل و باقیمانده بر یک دوراهی، تبدیل شده است. از سویی سابقە شصت سالە جنبش مسلحانە و حملات چریکی با سلاحهای سبک در مقابل رژیمی تا بیخ دندان مسلح، بیفایده بودن خود را درکسب هر گونه پیشرفتی در حصول حق بشدت نشان دادە است و از طرف دیگر هنوز کسی بدرستی نمیداند جنبش مدنی چگونه تدوین و تعریف و اجرا میشود. اشکال دیگر اینست کە متأسفانە هنوز هم در جهان صدای گلولە، رویها را بە سمت محل شلیک برمیگرداند و توجه همە را به آن محل جلب میکند. بە عنوان نمونه جهان صدای "یعقوب مهرنهاد" فعال مدنی بلوچ محکوم به اعدام را نشنید اما تا "عبدالمالک ریگی" دست به اسلحە برد همگان متوجه شدند کە گویا بلوچها اعتراض هم دارند! همین مسئلە در مورد کوردستان هم به نحوی صادق است. مسئولین انتسابی دولت جمهوری اسلامی در مناطق کوردنشین بسیار مایلند کە سکوت و نبود هر فعالیت پرسرو صدایی را حمل بر امنیت و رضایت کامل مردم جلوه دهند اما آیا براستی چنین است؟ من بە چشم خود مردمان عادیی دیده ام کە هیچ سمت گیری سیاسی خاصی هم نداشتە اند اما تا خبر حملە مسلحانە ای شنیده اند چشمهایشان برق زده و لبخند رضایتی بر لبانشان نقش بستە است و به کوردی هم گفتە اند " با بیخۆن.... بابانە". از سویی هم مردمانی مشغول کسب و کار و فعالیتهای تجاری و مبادلات کالا از طریق مرزها را هم دیده ام کە خواهان آرامش کاملند.
این تناقض نه تنها مردم کە گریبان فعالان موسوم به مدنی و احزاب سیاسی کورد را هم گرفتە است. از سویی جمهوری اسلامی کە پیشینەای سیاه در ترور مخالفان خود و نیز ترور در اقصی نقاط جهان دارد با وام گرفتن واژە تروریزم و استفادە ابزاری از آن هرگونە مخالفت مسلحانە علیه خود حتی در قالب دفاع مشروع را نیز تروریزم جلوە میدهد و از سوی دیگر هر گونە امکان فعالیت مسالمت آمیز را مسدود میکند. معدودی فعالان مدنی نیز بطور یکجانبە همان ادبیات را بکار میبرند(شاید هم از سر دلسوزی) اما هیچ تعریف بدیلی برای فعالیت مدنی و چگونگی انجام آن و نحوە رسیدن به حقوق کوردها از این طریق ارائە نمیدهند. آنان نیز از اتهام سیاسی بودن میترسند و در عین حال به این سوال پاسخی نمیدهند کە در شرایطی کە فعالان مدنی و روزنامەنگاران به اعدام و حبسهای طولانی مدت محکوم میشوند، در شرایطی کە همە در حال فرارند، پس چگونه میتوان کار و فعالیت مدنی کرد؟ چگونه میتوان سکوت را شکست و نارضایتی رابه اعتراض تبدیل کرد؟ هرچند کوردستان سابقە اعتراضات مدنی مختلفی داشتە کە گاهن چون سوم اسفند ۱۳۷۷ و نیز مرداد ماه ۱۳۸٤ به خاک و خون کشیده شده اند و بعضا چون اعتصاب سراسری در اعتراض به اعدام فرزاد کمانگر و یارانش با موفقیت برگزار شده اند اما سؤال اینجاست کە آیا همان اعتصاب تکرار خواهد شد؟ پتانسیل کوردهای ساکن ایران برای تکرار این اعتراضات مدنی با توجه بە بسته بودن کامل فضا و خفقان روز افزون تا چه اندازه است؟ اگر بە بستر مبارزات مدنی در میان کوردهای ساکن ترکیە بنگریم، میبینیم کە در روزهای اخیرشاهد رد صلاحیت لیلا زانا و یارانش برای کاندیدا شدن در انتخابات پارلمان ترکیە بودیم اما از آنجا کە جنبش مدنی در میان کوردهای ساکن ترکیە بسیار قویتر و جاافتادەتر از ماست و صد البته شرایط ترکیە با یک دمکراسی نیم بند کاملا متفاوت از ایران است، مردم دست بە تظاهرات زدند و بە دلیل خشونت دولتی حدود سە نفر هم جان خود را از دست دادند اما گلولەای از هیچ حزبی شلیک نشد. در نهایت هم مردم پیروز شدند و عدم صلاحیتها لغو شد.
مسئلە تناقض و دوراهی جنبش مسلحانە- غیر مسلحانە به احزاب سیاسی کورد کە میرسد بسیار بغرنجتر میگردد. از سویی همە احزاب قدیم و جدید در تبعید بسر میبرند و دوری سی سالە آنها باعث دوری عملی آنان از جامعەای شدە است کە بدان متعلقند و از تاثیرات همە فراز و نشیبهایی کە این جامعە در سی سال اخیر بخود دیده است بی نسیب یا بسیار کم نسیب ماندەاند. از سوی دیگر زندگی در عراق و فرهنگ متفاوت و بعضا ناهمخوان آنجا با ایران، آنان را در طی این سی سالە تحت تاثیر غیر قابل انکاری قرار دادەاست کە گاهن سران احزاب را در بازخوانی و تفسیر درست از جامعه خود دچار انفعال یا اشتباه محاسباتی بزرگی نموده است. وابستگی مالی به احزاب کوردستان عراق ضربه جبران ناپذیری بە احزاب کوردستان ایران و پیکره جنبش سیاسی این بخش زده است. شایعات غیر قابل اثبات و انکاری هم در میان کوردها جریان دارد کە گویا کنار گذاشتن جنبش مسلحانە توسط برخی احزاب کورد ایران از جملە کوملە و دمکرات قبل از انشعاب، بدلیل توافق احزاب کوردستان عراق با جمهوری اسلامی ایران صورت گرفتە است. احزاب کوردستان ایران اگرچه رسمن بر وجود این توافق صحە نمیگذارند اما ادعای آنان مبنی بر کنار گذاشتن "موقتی" اسلحە برای حفظ دستاوردهای کوردستان عراق، میتواند دال بر تائید این شایعات باشد.
احزاب کوردی شامل هر چهار کوملە و هر دو دمکرات- بجز پژاک- مدعی کنار گذاشتن اسلحە هستند اما جوانان ملحق شده را آموزش نظامی میدهند و سپس آنانرا بصورت مسلح در کمپها" برای روز مبادا" نگهداری میکنند. سؤال اینجاست کە این روز مبادا چه هنگام است؟ آیا منتظر تکرار عراقی دیگر و حملە آمریکا هستند یا منتظر یک انقلاب خشن و خونین دیگرند کە در صورت لزوم با نیروی مسلح بە داخل کشور بازگردند؟ آیا این ادعای کنار گذاشتن مبارزە مسلحانە و احترام و اعتقاد به مبارزه مدنی- کە خود آنها نیز تعریفی در این شرایط بستە و حتی کمی کمتر بستە سابق هم برایش ندارند- با تربیت نیروی پیشمرگی کە در کمپها در حال پوسیدن هستند تناقض ندارد؟ کار حتی بە جایی میرسد کە دوست گرامیم آقای عبدالله مهتدی دبیرکل - مادام العمر معتقد به دمکراسی - یکی از چهار کوملە در مصاحبه با محمدرضا یزدانپناه در پاسخ این سوال کە با وجود ترک مبارزه مسلحانە چرا نیروی پیشمرگه خود را حفظ کرده اند و آیا این شائبه تناقض گفتاری و کرداری را پیش نمی آورد، تا بدانجا پیش میرود کە کل قداست تاریخی "پیشمرگە" در نزد کردها را تا حد یک "بادیگارد" فرو کاستە و میگوید کە "نیروی پیشمرگه در درجه اول برای دفاع از جان اعضای حزب و نهادهای آن فعالیت میکند.”(۱)
آیا براستی جوان کوردی کە از ستم جمهوری اسلامی به ستوه آمدە و جان خود را در کف مینهد کە حقوق ملتش را طلب کند، از دید سران احزاب کوردی یک بادیگارد است و بس؟ آیا دیگر سران احزاب کوردی نیز چنین فکر و عمل میکنند ولی شجاعت آقای مهتدی رادر بیان آن ندارند؟
مجموعە سوالات فوق و نیز ابهام در تعریف و چگونگی جنبش مدنی و شرایط به تحقق رسیدن آن، یکی بە میخ و یکی بە نعل زدن احزاب در پایبندی یا عدم پایبندی بە جنبش مسلحانە، پراکندگی احزاب کوردی برخلاف خواست شدید اجتماعی برای همکاری آنها در یک جبهە مشترک و یک کاسە کردن توانها و پتانسیل طرفداران آنها، جوابگو نبودن مبارزه مسلحانە برای کسب حقوق کوردها بعد از سالها مبارزه پرهزینە، مسدود بودن کامل فضای هر گونه فعالیت مسالمت امیز سیاسی و مدنی در داخل و سرگردانی فعالان مدنی کورد در مورد چگونگی کار و فعالیت کە هم بتواند پیگیر مطالبات ملیشان باشد و هم آنانرا اسیر زندان و احکام اعدام نکند، کوردها را بر سر دوراهی جنبش مسلحانە- غیر مسلحانە قرار دادە است و تاکنون هیچیک از طرفداران رد کامل یا قبول کامل جنبش مسلحانە و افراد بینابینی جواب و راهکار قانع کننده ای برای آن نیافتەاند.

دکتر رویا طلوعی، ۲۳ آوریل ۲٠۱۱ ،آمریکا
* حد اقل من چیزی در بارە مبارزه کوردها برای دستیابی بە حقوقشان در ارمنستان تاکنون نشنیده ام.
۱ www.roozonline.com
چه دلایلی؟
قبل از هر چیز باید به این نکته مهم اشاره کنم که در پانزده بیست سال گذشته بیش از 400 نفر از فعالان سیاسی کرد در خاک کردستان عراق توسط ماموران نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی به قتل رسیده اند که تصاویر و مشخصات تمام آنها وجود دارد. البته پس از روی کار آمدن آقای خاتمی که برخی روش های حکومت تغییر کرد، این آمار هم کاهش قابل ملاحظه ای پیدا کرد اما این تهدید همواره وجود دارد. میپرسم شما چگونه می توانید به صورت بدون دفاع در چنین وضعی بقای خود را حفظ کنید چه برسد به اینکه به فعالیت سیاسی بپردازید؟ بنابراین نیروی پیشمرگه در درجه اول برای دفاع از جان اعضای حزب و نهادهای آن فعالیت می کند. بعلاوه، در سال های اخیر شاهد شکل گیری نیروهای تروریستی اسلامی اعم از شیعه و سنی هستیم که رابطه بسیار نزدیکی با جمهوری اسلامی دارند و بسیاری از عملیات تروریستی در عراق را سازمان می دهند.
http://news.gooya.com/politics/archives/2011/04/120846.php

دمکراسی در ميان احزاب کوردی، از شعار تا عمل

دمکراسی در ميان احزاب کوردی، از شعار تا عمل، رؤيا طلوعی

رؤيا طلوعی

با راحت‌طلبی و فرار از ايجاد فضای نقد سالم و التزام پاسخ‌گويی از رهبران احزاب سياسی، در واقع به ادامه‌ی چرخش در سيکل بستە ديکتاتوری کمک خواهيم کرد. جامعه عوض نخواهد شد مگر اين‌که برای ايجاد تغييرات مثبت هزينه داد 


advertisement@gooya.com 

با نگاهی بە اساسنامە اکثريت قريب بە اتفاق احزاب کردی، دمکراسی خواهی بصورت خواستە ای مسلم مطرح شدە است کە برای نيل بە آن خواهند کوشيد. دمکراسی فرمی از حکومت داريست کە هرچند کە در بطن خود پاسخگوی همە مشکلات بشری نبودە است اما در عمل از ساير سيستمهای حکومتی بهتر پاسخ دادە است . سيستم حکومتی دمکراتيک، حکومت مردم بر مردم و بە انتخاب مردم است کە در آن آزادی بيان و انديشە، آزادی احزاب سياسی و نهادهای مدنی، احترام بە حقوق اقليت، برابری همگان در برابر قانون، تقسيم قدرت در بين نهادهای مختلف، مطبوعات آزاد و نظارت مستمر مردم، امکان پرسشگری در همه موارد و از همە مهمتر انتخاب و عزل صاحبان قدرت با توسل بە رای و بدون خشونت تضمين ميشود. مهمترين شرط دمکراسی" نايقينی" است. چرا کە وقتی يقين داشت کە يک باور،حزب و يا فرد، والاتر از همە چيز است نميتوان مجالی برای ديگر باورها،گروهها و افراد قائل شد.
برای بسياری از مردم ايران و بويژە افرادی کە سالها زندگيشان در مناطق محروم ايران همچون کوردستان هميشە صرف مبارزە شده، جای سوال است کە اگر نظام جمهوری اسلامی را قبول نداريم پس چه چيزرا ميخواهيم جايگزين آن کنيم؟ بدون شک يک "نظام آزاد و دمکراتيک" اولين پاسخ مشترک همە ايرانيان است کە البتە واژە "فدرال" توسط ساير مليتها همچون کوردها، حتما بدان اضافه ميشود. سوال اينجاست کە اگر جمهوری اسلامی تمامی آزاديها و حقوق انسانی ما را زير پا گذاشتە است آيا اپوزيسيون آن در هنگام بە قدرت رسيدن، براستی و در عمل دمکراتيک خواهد بود و اين حقوق را پاس خواهد داشت يا باز هم آزادی و دمکراسی واژەهايی ابزاری برای کسب قدرت و تکرار ديکتاتوری خواهند بود؟

بدون شک بيانات آقای خمينی و وعدە وعيدهای وی در انقلاب ۵۷ فراموش شدنی نيست. همچنين امروزه اگر صفحات قانون اساسی ايران را ورق بزنيم، برخی از اين واژەهای زيبای "برابری" و "آزادی" در تناقض کامل با "اصل ولايت فقيه" خودنمايی ميکند اما چە فايده کە تنها واژگانی اسير تک سلوليهای صفحات کتاب قانون اساسی است و بس. انتخابات به تنهايی نيز دال بر وجود دمکراسی در يک کشور نيست چرا کە در ايران و در بسياری از کشورهای خاور ميانه ظاهرن انتخابات هم برگزار ميشود اما تا هنگامی کە قدرت در دست يک مقام دائمی باشد کە با استفادە از يک سيستم بستە در انتخاباتی ناعادلانە و اکثرن تک کانديدايی، همواره بدان مقام برگزيده شود، انتخابات حالتی فرمايشی يافتە و کارکرد خود را از دست خواهد داد. از سوی ديگر انحصار قدرت در دست يکنفر بشدت فساد آور است. ازموارد چنين انتخاباتی ميتوان رهبر ايران و يا رئيس جمهورهای مادام العمر کشورهای عربی را مثال زد کە امروزه همگی از بيم سرنوشت حسنی مبارکها در هراسند.

در بازگشت بە تيتر انتخابيم و محدود کردن دامنە بحث بە سرزمين مادريم کوردستان کە در طول سی و دو سال حاکميت جمهوری اسلامی هيچگاه رنگ رضايت و بهرەمندی از حقوق خود را بخود نديدە است بايد بگويم اگرچه در ايران واژە حزب و تحزب عملن واژگانی ممنوعە و يا تک کاربردی بوده است (مانند تک حزب رستاخيز در زمان محمد رضا شاه پهلوی يا تک حزب جمهوری اسلامی در زمان خمينی) اما کوردهای ساکن ايران ديربازيست کە دارای احزاب متعدد و خاص خود(هرچند متاسفانە در تبعيد) هستند. همچنانکە اشاره کردم بيشتر اين احزاب در اساسنامەهای خود تقيد بە دمکراسی را بە روشنی بيان داشتە اند، اما پرسش اينجاست کە در عمل چقدر بە شعار دمکراسی پايبند بودە و آنرا اجرا کردەاند؟ گاهن وقتی اين پرسش را با دوستان کوردم کە عضو يا طرفدار يک حزب هستند مطرح ميکنم، در پاسخ ميگويند کە چگونه ميتوان حزبی را کە در قدرت نيست با يک حکومت سنجيد و مورد پرسش قرار داد؟ اما من ميپرسم مگر يک حزب سياسی بدنبال کسب قدرت سياسی در فردای ايران و کوردستان نيست؟ مگر ما همين تجربە را در کوردستان عراق بە چشم خود نديدەايم؟ پس اگر حزبی بدنبال کسب قدرت سياسی است، بايد خود الگويی از شعارهای مطرح شده باشد کە دست کم اين اطمينان را در مردم ايجاد کند کە در صورت هزينە دادن و بە زير کشيدن جمهوری اسلامی، قدرت را بدست افراد و احزاب دمکراتيکی خواهند سپرد کە پيش از اين پايبندی خود را بە دمکراسی در عمل بە اثبات رسانده اند. بهمين منظور بايستی اين سنجش دمکرات بودن در عمل را از دو جنبە دمکراسی درون حزبی و دمکراسی برون حزبی مورد بازبينی قرار داد. 

دمکراسی درون حزبی: اين مورد را ميتوان با ارزيابی برابری افراد حزب در مقابل قانون، امکان رشد و ترقی برای همە اعضای حزب و پرورش استعدادهای سياسی، امکان پرسشگری آزاد برای همە اعضا و بويژە برای پيشمرگان فداکار، تقسيم قدرت در داخل حزب، برگزاری انتخابات آزاد و عادلانە با امکان مشارکت وکانديداتوری برای همە-کە بدون شک رای عمومی در نهايت برنده را معين خواهد کرد و نيز انحصاری نبودن قدرت در يد يک نفر سنجيد. امکان ندارد حزبی مدعی دمکراسی باشد اما يک دبير کل مادام العمر داشتە باشد! امکان ندارد حزبی مدعی دفاع از حقوق زنان باشد اما در طی دهەها از عمرش يک دبيرکل زن-(ولو همسر مرد دبير کل) نداشتە وبا وجود عضويت زنان سياسی توانمند، هنوز هم از آن امتناع ورزد. اين مورد نە يک فرد خاص، کە تمام احزابی کە در طول فعاليت خود دارای دبيرکلهای مادام العمر هستند را در بر ميگيرد، چە در "احزاب مادر" و چه در "احزاب منشعب". مردم امروز کوردستان را نبايد سادە انگاشت و از پاسخ طفرە رفت. با متهم کردن پرسشگران بە انواع اتهامات اخلاقی و سياسی نميتوان پرسشگر را از ميدان بدر کردە و پرسش را زدود. اين پرسشها پاسخ عملی ميطلبد. در اينجا شرط عدالت است کە بە دو حزب دمکرات در کوردستان اشارە کنم کە در اساسنامە و در عمل تاکنون بە مادام العمر نبودن دبير کل خود پايبند بودەاند و دبير کل بيش از دو دوره چهارسالە نميتواند قدرت را دراختيار داشتە باشد. کوملە سازمان زحمتکشان کوردستان به دبير کلی آقای ايلخانيزادە نيز پس از انشعاب از آقای مهتدی ، محدوديت زمانی برای دبيرکل را در آيين نامە خود گنجاندەاند و اميدوارم کە در پايان دوره بە آن عمل نمايند و نيز بە لحاظ انتخاب دبير کل زن از ميان زنان سياسی و توانمندشان، سنت شکن باشند. از احزاب کوچکتر چندان مطلع نيستم، اما پژاک بە عنوان يک حزب بزرگ و مطرح نيز بايد پاسخگوی اين سوال باشد.
دمکراسی برون حزبی: بدون شک دمکراسی برون حزبی اگر از اهميت بيشتری از دمکراسی درون حزبی برخوردار نباشد از آن هم کمتر نيست. اگر حزبی معتقد بە دمکراسی است، لازمە آن پذيرش ديگری در عرصە سياسی است. در يک کلام نميتوان دم از دمکراسی زد اما خود را بزرگترين، برترين و بی رقيب ترين بە حساب آورد. نميتوان مدعی دمکراسی بود اما از نشست مشترک و گفتگو و تفاهم بر سر حداقل های مشترک ميان احزاب سر باز زد! نميتوان دم از دمکراسی زد اما فرياد خواست مردم برای تشکيل يک جبهه مشترک کوردی را نشنيد. اين واقعيت را بايد پذيرفت کە مردم و ايدەهای سياسيشان متنوعند و هيچ حزب و گروهی بە تنهايی نماينده همە مردم نيست. صرف نظر از اينکە هيچ امکان نظر سنجی علمی و آزاد در داخل کوردستان وجود ندارد کە از گرايش يا عدم گرايش سياسی مردم بە احزاب متنوع کوردی آماری ارائە دهد، اما اگر بە شيوە بسيار غير علمی، عدەای خواستار تکیە بر آمارهای سی سال پيش باشند باز هم مسئلە اينجاست کە شرط دمکراسی، پذيرفتن و رعايت حق اقليت از جانب اکثريت است. از سويی هيچ فرد، حزب و گروه کوردی بە تنهايی نميتواند خود را نمايندە عموم مردم کورد در نزد اپوزيسيون سراسری جا بزند. چنين عملی در نهايت با شکست مواجه شدە و کاملن در تناقض با دمکراسی و احترام بە آرای ديگران است. 
اين بحث را درصفحە فيس بوک خود کە مطرح ميکردم برخی دوستان عضو يا طرفدار يک حزب خاص من خرده ميگرفتند کە من سنتهای دست و پاگير جامعە خودم و موانع و مشکلات آنرا تنها بخاطر ۵ سال زندگی در خارج از ياد برده ام. اما من در شگفتم کە چگونە احزابی کە برخلاف سنتهای رايج ضد زن در سی و دو سال پيش، توانستند زنان را بە عرصە مبارزات سياسی و حتی نظامی بکشانند، امروزه نميتواند خود را از سنتهای غلط بجا ماندە از جنگ سرد و از فضای ضد دمکراتيک حاکم بر خاورميانە رها سازند، آنهم در زمانی کە خاورميانە سراپا عليه ديکتاتوری در جوش و خروش است؟ برخی نيز خرده ميگرفتند کە گويا فردی تواناتر از دبيرکلشان در ميانشان وجود ندارد. اين بزرگترين مانع دمکراسی است کە يک حزب معتقد بە دمکراسی، قائم بە يک فرد باشد و نتوانستە باشد چهرەهای مختلف را پرورش دادە و بە ميدان آورد! اگر خدای نکرده بهترين دبير کل از دنيا رفت تکليف آن حزب چيست؟ بايد منحل و تجزیە شود؟!!! ايراد ديگر بە من اين بود کە آنها انتخابات برگزار کرده اند وفرد ديگری کانديد نشده است! و انتخابات درون حزبی بە ما "فضولهای برون حزبی" ربطی ندارد! در پاسخ بايد گفت اتفاقن همە چيز احزابی کە خواهان مشارکت سياسی و بدست گرفتن سکان سرنوشت سياسی ما در آينده سرزمينمان هستند، به من و به همە مردم مربوط است چراکە بايد بدانيم پس از جمهوری اسلامی، بار ديگر تجربە از چالە بە چاه افتادن را تکرار نخواهيم کرد. از سويی چگونە سرنوشت سياسی خود را بدست کسانی بسپاريم کە اجازە پرسش از آنها را از امروز نداريم؟ فردا اگر پرسش داشتيم چە خواهد شد؟ همچون "ريبين هردی" روشنفکر صاحب نام کوردستان عراق دستگير و شکنجە خواهيم شد؟ در مورد کانديد نشدن افراد ديگر در اين انتخابات هم کە لازم بە توضيح نيست چراکە طرح اين مسئلە ياد آور نمونەهای بسياری در خاور ميانه است. اما چگونە است کە ديگراعضای حزب توان کانديدا شدن نداشتە اند اما جرأت و توان انشعاب داشتە اند؟ کجای کار ميلنگد؟؟؟ 
برخی نيز بر من خرده ميگرفتند کە چرا خود را درگير بحثهای لاينحل ميکنم و انواع تهمتها و افتراها را برای اين پرسشها بجان ميخرم؟ حتی متهم بە خودنمايی هم شدم، اما در پاسخ اين دوستان نيز بايد بگويم با راحت طلبی و فرار از ايجاد فضای نقد سالم و التزام پاسخگويی از رهبران احزاب سياسی، در واقع بە ادامە چرخش در سيکل بستە ديکتاتوری کمک خواهيم کرد. جامعە عوض نخواهد شد مگر اينکە برای ايجاد تغييرات مثبت هزينە داد.
در پايان اميدوارم کە نە تنها سران احزاب سياسی کورد کە بدنه اين احزاب در پی يافتن پاسخها و راه حلهای منطقی برای پرسشهای فوق باشند کە بخشی از سرگردانی و نگرانيهای ما را در انتخاب راه سريع الوصولتر بە حقوقمان، تشکيل ميدهد. شصت سال مبارزە بی امان با هزينەهای جانی و مالی هنگفت زمان کمی نيست. بايد در خود بازبينی کنيم، خطاهايمان را بيابيم و در صدد رفع آن و يافتن راههای مؤثرتر باشيم . برانگيختن دوبارە حس اعتماد بە نفس و شجاعت و نيز "اعتماد" بە صداقت دمکراسيخواهان بسيار ضروری است. اميد آنکە درهای بستە مقامات حزبی بر افراد توانمند گشوده و کرسی های مادام العمر برچيده گردند. رواداری و قبول ديگران در عرصە سياسی، پرهيز از خود برتر پنداری و تشکيل يک جبهە مشترک از احزاب و نيروهای سياسی کورد کە خواست مردم کوردستان است ، برای نيل بە مقصود بسيار ضروری است. درنگ بيش از اين جايز نيست کە امروز هم بە اندازە کافی دير است.
http://news.gooya.com/politics/archives/2011/05/121347.php